از Youssef Kanjou und Oula Mahfouz
شما هم دلتنگ هستید، الان در زمان کرونا در کافه بنشینید؟یه وقتهایی شما هم به این فکر کردهاید چگونهقهوهخانهها و کافهها بوجود آمدهاند چه کسی آن را درسراسر دنیا منتشر کرده است؟ استفاده از قهوه مطابق با آداب و رسوم متفاوت هر کشوری پیشرفت کرد. اما چگونه وچه زمان قهوه بهوجود آمد و آن یکی ازعادتهاینوشیدنی شد و چه زمانی قهوهخانه در سراسر دنیا بوجود آمدند؟ خیلی افسانهها در این باره وجود دارد. شایداتیوپی سرزمین اصلی دانهی قهوه باشد، امایمن کشوری است که قهوه از آن به عنوان نوشیدنی پخش شد. واین مردم یمن بودند که قهوه را قهوه نامیدند. قهوه یک کلمه عربی است ومعنیهای زیادی دارد،یکی از آنها یکگونه از شراب است، احتمالا مردم فکر میکردند که قهوه تاثیری مانند شراب دارد. یکی از مهمترین دلیلهایکه به گشرش قهوه کمک کرد، استفادهکردن آن توسط گروههای صوفی در آیینهای مذهبیشان بود. قهوه بهآنها کمک میکرد که بیدار بمانند و تمرکز داشته باشند. خیلی جالب است که، ادیان اسلام ومسیحیت درابتدا آن را رد کردند. یک فتوا وجود داشت، یک نظر قانونی توسط دانشمند اسلامی، که آن را ممنوع کرد زیرابرای بدن مانند شراب خطرناک بود. قهوه در خود سال ۱۴۱۴ به مکه آمد و سپس در ابتدای قرن ۱۵ به مصرآمد. دانشجویان یمنی که در حال تحصیل ومطالعات اسلامی در مسجد Al-Azhar قاهرهبودند، آن را با خودآوردند. دانشجویان از آن برای یادگیری و فعال مانند استفاده کردند، که برای مصریها بیگانه بود به دلیلپیچیدگی تهیه قهوه مراحل زیادی کهداشت , قهوهخانه ها برای طبخ آن در آنجا باز شدند. منبع موثق ونظرواقعی در مورد زمان ومکان اولین قهوه خانه در دنیا وجود ندارد. آنچه مسلم است وجود آندر سوریه است: احتمالا اولين قهوهخانهها در دمشق وحلب بین سالهای ۱٥٣٢و ١٥٣٠ بوده است. در بسیاری از محلههایدمشق کافههای تاریخی وجود دارد، که نابه امروز طراحی قدیمی خود را حفظ کردهاند. زمان حکومت سلطانسلیمان در ترکیه سال۱۵۵۴ اولین کافه باز شد. این کافه توسط تاجران سوری Hakam al-Halabi و Shams al-Dimashqi تاسیس شد. از آنجا قهوهخانه در امپراطوری عثمانی در سراسر جهان، بهیژه اروپا گسترشیافت. درسال ۱۶۴۵ اولین کافهدر اروپای مرکزی ونیز افتتاح شد. آکسفورد در سال ۱۶۵۲ به دنبال آن رفت،“گراند کافه” جایی که دمشقی آنرا ساخته بودند و تا امروز نیز به همین نام است. اولین قهوهخانهها در آلمانسال۱۶۷۳، در برمن و در هامبورگ سال ۱۶۷۷ برای نخبگان افتتاح شد، اولین کافه عمومی در برلین تا سال۱۷۲۱ افتتاح شد و قبل ازآن اولین بار در وین سال ۱۶۸۳ افتتاح شد. در ابتدای قرن ۱۹ کافهها نقش بزرگیدر شام، بویژه در دمشق داشتند،که بی شک نه تنها برای نوشیدن قهوه و چای وکشیدن قلیان، بلکه همچنینبرای زندگی اجتماعی، سیاسی وفرهنگی هم نقش بزرگی داشتند. به عنوان مثال هاکاواتی یک داستانگو،یکتئاتر یک نفر در کافه بود. ویبرای مخاطب از داستانها و افسانههای برگرفته از میراث و افسانهی عربی بودبیان میکرد. آنها غالبا پیامهای اجتماعی و سیاسی داشتند. بنابراین کافهها نقشمشابهی مانند تئاتر وتلویزیون امروزی را ایفا میکردند. مردم بسیار مشتاق این داستانها بودند و روزانه منتظر آن میماندند. خاصیت قهوه عربی از یک روشآسیاب دقیقتر نسبت به اروپا و پخت طولانی ناشی میشود وغلظت بالاییدارد. ارائه و طرز تهیه برای بادیه نشینان، ساکنان شهری روستایی متفاوت است. قهوهیبه اصطلاح عربی کهدر زندگی روزمره جایگاه ویژهای دارد بخشی از آداب و رسوم قبایل عرب بادیه نشین است، در یک فنجان سرومیشود که در آن مقدار کمیقهوه جا میگیرد. مردم میتوانند طعم قوی غلظت بالا را بچشند. دراینجا طرز تهیهدستی قهوه: ابتدا دانههای قهوه بو داده میشوند، سپس با دست آسیاب میشوند وباآب مدت زیادی جوشاندهمیشوند که ممکن از روزها طول بکشد. هنگام نوشیدن قهوه عادت های سنتی نیز وجود دارد. به عنوان مثال،اگر دیگر نمی خواهید بیشتربنوشید، فنجان را متفاوت از شخصی که می خواهد یک فنجان دیگر بنوشد،حرکت دهید. همچنین دستگاه های خاصی مانند “dallah“، یک قهوه جوش سنتی وجوددارد که با وجود ظهوردستگاههای مدرن امروزه نیز استفاده می شود.در شهرهای عربی امروزه یک روش اتوماتیک مدرن وجود دارد،که با آن قهوه بسیار ظریفوبادقت آسیاب میشود. در برخی از کشورها مانند سوریه قهوه با هل همراه است. و سرو آن در یک فوری به روی گاز همراه با یک فنجان آب است. ابتدا باید آبو سپس قهوه نوشید. در گذشته،کافه ها فقط به مردان محدود می شد و فقط نوشیدنی گرم و قلیان ارائه می دادند. امروزه کافه های مدرنیوجود دارد که از همهاستقبال می کنند و همچنین غذا و شیرینی ارائه می دهند. قهوه بخشی پر اهمیت ازعادت های روزمره مردم در سراسر جهان است، اما اکنون با رقابت جدی سایرنوشیدنی ها روبرو است. بااین وجود، مصرف قهوه هر ساله به طور قابل توجهی در حال افزایش است و به دلیل تغییرات آب و هوایی،درختان قهوه به سرعت درسراسر جهان در حال کاهش هستند. آیا مردم نوشیدنی متفاوتی را می توانند درآینده جایگزین قهوه کنند؟
فیلم های کوتاه برای تهیه قهوه در سنت بادیه نشین و قهوه عربی امروز:
tun121507
Das Alnofra Café in Damaskus, Syrien. Foto: tünews INTERNATIONAL / Mohamad Damor.