از استفان کرمنیچک
در مجموعه ما درباره سکه های باستانی، امروز یک سکه باستانی از شهر غزه در مجموعه سکه های موسسه باستان شناسی کلاسیک در دانشگاه توبینگن باجزئیات بیشتری ارائه شده است. غزه یکی از مهمترین شهرهای بندری منطقه در دوران باستان بود و به راحتی به عنوان نقطه پایانی راههای تجاری از داخل شبهجزیره عربستان واقع شد. موزاییک معروف در کلیسای سنت جورج در مدابا(اردن)، قدیمی ترین نمای نقشه نگاری از فلسطین باستان، بر اهمیت این شهر تأکیدمی کند. این موزاییک که متعلق به قرن ششم میلادی است، غزه را به عنوان دومین شهر بزرگ منطقه پس از اورشلیم با میدان های عمومی، تئاتر، رواق ها وکلیسا نشان می دهد. امروزه شهر غزه یکی از پرجمعیت ترین مناطق شهری در جهان است. بیش از ۵۹۰٫۰۰۰ هزار نفر فقط در۴۵ کیلومترمربع زندگی می کنند(در توبینگن ۹٨٫۰۰۰ نفر در ۱۰۸ کیلومترمربع زندگی می کنند). بنابراین تعجبآور نیست که تحقیقات باستان شناسی به ندرت در مناطق پرجمعیت شهری امکان پذیر است و بنابراین ما در مورد ظاهر شهر ۲۰۰۰ سال پیش تنها اطلاعات کمی داریم. با اینحال، میتوان یک منبع ویژه برای تاریخ شهر، تصاویر روی سکه هایضرب شده در زمان روم بود. این امر در مورد سکه فعلی نیز صادق است. نمای جلویی پرتره امپراتور روم هادریان را نشان می دهد که در قسمت راستموهایش، عبا و تاج گل لاله قرار دارد.
افسانه ای در اطراف عکس امپراتور ریش دار می چرخد. اگرچه فقط چند حرف قابل تشخیص است، اما ما میتوانیم افسانهیونان باستان را به طور کامل بازسازی کنیم. او امپراتور هادریان را نام می برد، که در ۱۱۷/۱۳۸ بعد از میلاد بر امپراتوری روم حکومت کرد. در پشت سکهمعبدی را می بینیم که دارای دو ستون و سقف نوک تیز است. در آن دو چهره رو به روی هم ایستاده اند. پیکره سمت چپ با کمان، تیرو لباس کوتاه آرتمیس، الههیونانی شکار است. روبروی او مرد برهنه ای ایستاده است که همچنین چیزی در دستانش دارد، شاید یک کمان. تاریخ در نمای معبد به زبان یونانی باستان و نامهفنیقی قید شده است. افسانه(غزه)، (مارناس) در اطراف تصویر با حروف یونانی باستان اجرا می شود. بنابراین با ذکر شهر غزه واضح است که ما به سکه ای ازغزه تحت فرمانروایی امپراتور روم هادریان از سال ۱۳۱/۱۳۲ بعد از میلاد نگاه می کنیم که معبدی باستانی را در پشت آن نشان می دهد که الهه در آن از شکارو شکل دیگری به تصویر کشیده شده است. تا کنون خیلی خوب بود اما شخصیت دیگر معبد کیست و چرا این موضوع برای تاریخ شهر غزه بسیار مهم است؟ اینتصویر تصویر فرقه ای از خدا زئوس مارناس است. نام او در پشت سکه نیز ذکر شده است. زئوس مارناس نه تنها خدای باروری و معجزه محلی بود – اومهمترین فرقه مذهبی در غزه باستان بود. پناهگاه او، مارنیون، بزرگترین و باشکوه ترین معبد شهر بود. ساخت معبد احتمالاً به دیدار امپراتور هادریان در غزه درسال ۱۲۹/۱۳۰ بعد از میلاد باز می گردد. به همین دلیل، بلافاصله پس از اقامت امپراتور در شهر و پس از شروع ساخت و ساز حرم، غزه با افتخار تصویر معبدرا بر روی سکه های آن نشان داد.
متأسفانه، هیچ بقایای باستان شناسی از آنچه در گذشته بزرگترین و مهمترین بنای فرقه ای بتپرست در غزه روم بوده است، در دست نیست. با زندگی نامهپورفیری، اسقف غزه که در حدود ۴۰۰ بعد از میلاد کار می کرد، ما یک منبع مکتوب داریم که فقط در مورد پایان معبد گزارش می دهد. گفته می شود تحتهدایت پورفیریوس، کلیسایی بر روی بقایای مارنیون ساخته شده است. احتمالاً مسجدی در محل این کلیسا با فتح اسلامی – پیشگام مسجد بزرگ امروز غزه – ساختهشده است. تنها منبع معتبر و در نتیجه مهمترین منبع معبد زئوس مارناس و اهمیت آن برای شهر باستانی غزه تصاویر سکه ای است. کسانی که علاقه بیشتری بهچنین داستانهای هیجان انگیزی دارند، میتوانند سکه های باستانی سوریه، عراق، ایران و افغانستان را در موزه فرهنگهای باستانی دانشگاه توبینگن در قلعه هوهنتوبینگن مشاهده کنند. حتی در مواقع کرونا و موزه های بسته یا برای هرکسی که علاقمند است و خارج از توبینگن زندگی میکند، میتوانند سکه ها را به صورترایگان و مجازی
https://www.ikmk.uni-tuebingen.de/object?id=ID3260
در کابینت سکه دیجیتال موسسه باستان شناسی کلاسیک شگفت زده شوید.
tun21080601
