از مصطفى الياسيان
اقوام آريايى شامل ايران، كردستان، تاجيكستان و افغانستان هرسال روز اول بهار يعنى يكم فروردينماه، برابر با بيست و يكم ماه مارس را به عنوان شروع سال نوجشن ميگيرند و اين مراسم تا ١٣ روز ادامه دارد. عيد نوروز از كهنترين مناسبتهاى ايرانيان بوده و قدمتى بيش از ٢٥٠٠ سال دارد. مردم براى استقبال از شروعبهار و آغاز سال نو آداب خاصى دارند.
به طور مثال؛
خانه تكانى؛ به اين صورت كه خانواده ها تمام خانه و وسايل آنرا گردگيرى، شستشو و تميز ميكنند و گاهى اوقات بعضى از وسايل را از نو خريدارى مى كنند.
افروختن آتش؛ از زمانهاى كهن مردم در شب آخرين چهارشنبه سال هفت توده آتش روشن ميكردند و ازروى آن مى پريدند. آتش نماد و نشانه مهر، نور و دوستىميباشد. به اين شب نيز (شب چهارشنبهسورى) ميگويند. اين مراسم برگرفته از آئينهاى كهن ايرانيان است و افراد هنگام پريدن از روى آتش ترانه( سرخى تو از من، زردى من از تو) را ميخواندند. هدف از روشن كردن آتش برگرداندن نيرو وقدرت درونى به مردم براى پيروزى بر غم و اندوه در زندگى ميباشد.
عمو فيروز يا حاجى فيروز كسى است كه لباس قرمز بر تن مى كند و چند روز قبل از شروع سال نو به كوچه و خيابانها مى آيد و شروع به شعر خواندن، شادى ورقص مى كند و مردم را باخبر مى كند كه چند روز بيشتر به شروع سال نو و بهار نمانده، مردم هم به خاطر اين خبر خوش به او مژدگانى مىدهند. چيدن سفرههفت سين يكى از آئينهاى مشترك در مراسم نوروزى بين مردمى است كه نوروز راجشن مى گيرند. در اين سفره، هفت چيز قرار دارد كه نام آن با حرف (س) آغاز ميشود و هر كدام معنى خاصى دارد و نماد چيزى است.
١– سنجد؛ نماد عمل كردن.
٢– سيب؛ نماد سلامتى و عشق.
٣– سبزه؛ نماد شادى و خوش اخلاقى.
٤– سكه؛ نماد رزق و روزى.
٥– سير؛ نماد رعايت حد و مرزها.
٦– سركه؛ نماد پذيرش ناملايمات و رضايت.
٧– سماق؛ نماد صبر و بردبارى.
رفتن به حمام و پاك بودن و پوشيدن لباس نو كه بسيار مهم است، مردم اعتقاد دارند كه نبايد سال نو را با لباس كهنه آغاز كنند.
عيدى دادن! يكى از شيرين ترين رسمها اين است كه والدين و پدربزرگ و مادربزرگها به بچه ها عيدى ميدهند و بچه ها با گرفتن عيدى كه معمولاً مبلغى پول نقداست بسيار خوشحال ميشوند.
ديد و بازديد عيد يا عيد ديدنى؛ در اين ايام كوچكترها به ديدن بزرگترها ميروند و به طور كلى خانوادهها و دوستان به بهانه شروع سال نو به ديدار يكديگر ميروندو همه افراد هركجا كه يكديگر را ميبينند به هم ميگويند: (عيد شما مبارك) و براى يكديگر آرزوى سلامتى، نشاط و بركت در سال جديد را دارند.
سيزده به در: سيزدهمين روز فروردين (سيزده به در) نام دارد. گفته میشود ایرانیان باستان در آغاز سال نو، پس از دوازده روز جشن گرفتن و شادیکردن که بهیاد دوازده ماه سال است، روز سیزدهم نوروز را که روز فرخندهای است به دشت، صحرا و جويبارها میرفتند و شادی و پايكوبى میکردند و آرزوى بارش بارانرا از خداوند مى نمودند و در حقیقت به این ترتیب، رسمی بودن دوره نوروز را به پایان میرساندند.
