نوشته میشایل سایفرت
«خانه ای که کسی آن را با ملحفه ای مانند صندوق گنج پوشانده است. … یکی با چشمان بسته وارد شد و باچشمان باز بیرون آمد
راه حل معما: مدرسه» یک معمای معروف بابلی، تقریباً ۴۰۰۰ ساله، نشان می دهد که در آن زمان مدارس در بین النهرین، سرزمین بین النهرین فرات و دجله در عراق کنونی وجود داشته است. اینها قدیمی ترین مدارسی بودند که از طریق سنت مکتوب وجود داشتند. کنراد ولک، پروفسور ممتاز فیلولوژی شرقی باستان در دانشگاه توبینگن، که تونیوز اینترنشنال با او صحبت کرده است، در این مورد از جمله موارد دیگر تحقیق می کند. نوشتن به خط میخی به زبان سومری که در آن زمان منقرض شده بود، در مدارس بابلی تدریس می شد. «این زبان مرده زبان سنت فرهنگی بود که بابلی‌ها خود را تا پایان قرن تولد مسیح در آن می‌دیدند.» ميتو‌ان این را با کارکرد لاتین برای کلیسای کاتولیک در سراسر قرون وسطی تا مدرن مقایسه کرد. زبان “مرده” دانشمندان، لاتین نیز از قرون وسطی در دانشگاه های اروپایی تدریس، صحبت و نوشته شده است و این لاتین هنوز هم امروزه به عنوان “زبان خارجی” در دبیرستان های آلمان تدریس می شود.
ما آنچه را که در مدارس بابلی اتفاق افتاده از متون ۳۸۰۰ سال پیش میدانیم. کنراد ولک به “گفت وگوی طنز” درباره تجربیات یک دانش آموز اشاره می کند. بسیاری از آن در دنیای امروز آشناست، درست زمانی که مادر دانش آموز را به مدرسه میبرد آنها را یادآوری میکند. از تکالیف صحبت میشود، از درس ریاضی با«حل جداول حسابی با تکالیف محاسباتی و حسابداری». از توبیخ دانشآموز توسط معلم صحبت میشود: «دست خط تو بد است!» قوانین رفتاری که دانش آموز درباره آن صحبت می کند نیز سخت گیرانه است مثال: «نباید دیر کنم» یا «هیچ وقت بدون اینکه از من خواسته شود صدایم را بلند نکردم». همچنین مجاز به بلندشدن یا بیرون رفتن بدون اجازه نیستید. همچنین صحبت کردن به زبان مادری بابلی به جای زبان مرده سومری ممنوع است. این دانش آموز همچنین از تحریم ها برای تخلفات نام می برد: ” او (معلم) من را زد…” این منجر به رد من از مدرسه شد: “من از هنر نوشتن متنفر شدم.” یکی از راه حل‌های رفع این مشکل رشوه دادن به معلم توسط والدین بود که به اصرار او به یک شام بزرگ دعوت کردند: “آنها برای او آبجو ممتاز برای نوشیدن تهیه کرده بودند .” نتیجه: “استاد به دانشآموز نمره مطلوبی داد.”
کنراد ولک از آموزش نوشتاری به عنوان پیش‌زمینه تأسیس «مدرسه‌ها» یاد میکند: «این یک حرفه بسیار مهم و قابل احترام بود. نیروی محرکه توسعه نویسندگی، رشد جمعیت در شهرها بود، که عرضه آنها باید توسط یک اداره کاملاً سازمان یافته تضمین می شد. تنها در شهر اوروک، حداقل ۲۰۰۰۰ نفر در محدوده ۴۰۰ هکتاری حصاردار در دوره زمانی حدود ۳۱۰۰ تا ۲۹۰۰ ساکن شده اند. همه چیز مستند بود، از قراردادهای اقتصادی گرفته تا فیش حقوقی و در نهایت متون ادبی. هزاران نویسنده برای این کار وجود داشت. گاه از خارج نیز نویسندگانی را جذب می کردند. مفاد آموزشی به عنوان مثال در قالب لغت نامه های سومری-بابلی قدیم دو زبانه ارائه شده است. «زبان‌شناسی و دستور زبان نیز در این زمان در حال توسعه بود. همانطور که در زبان‌شناسی مدرن، زبان شکسته و به کوچک‌ترین بخش‌های آن تبدیل شد تا بتواند زبان و نوشتن را بهتر آموزش دهد. مردم مطمئن هستند که در زمان سومریان، یعنی در اواخر هزاره چهارم قبل از میلاد، مدارسی وجود داشته است، زیرا فهرست کلمات از این زمان وجود داشته است
ولک می‌گوید: «گفت و گوی دیگر بین ناظران مدرسه و فارغ التحصیلان مدرسه» به زبان سومری درباره«اصول مدرسه برای عمل است که همیشه معتبر هستند»
بر این اساس، دانش آموز «مثل نی تاب خورده» است و «سر کار گذاشته می شود»، توسط معلم هدایت و آموزش می یابد. دانش آموز دوران مدرسه اش را اینطور خلاصه می کند: من مثل یک توله سگ بودم (توله سگی که در بدو تولد نابینا بود)، مدت ها پیش، چشمانم را باز کردم و به همین دلیل مانند یک انسان رفتار کردم. در مورد آموزش نیز اظهاراتی وجود دارد: اول از همه، فقط هر چیزی که معلم به طور کامل پیشنهاد می کند کپی می شود: “حتی یک احمق هم میتواند از اشاره او بفهمد. او دستم را روی خاک هدایت کرد، راه درست را به من نشان داد. زبانم را برای سخنان مناسب باز کرد، نصیحت عاقلانه ای برایم یافت. … از زمانی که من کوچک بودم، شما مرا آزموده اید، روش زندگی من را به دقت توجه کردی، آن را مانند نقره زیبا اصلاح کردی.» سرانجام، معلم به شاگرد سابق خود ادای احترام میکند: «بگذار اربابانی که همه چیز را میدانند، یکی مثل تو را ارج نهند! پسر تو نشستی به حرفهای من گوش دادی که دلم را شاد کردی. … باید تشخیص داد که شما فردی معقول هستید
ولک توضیح می‌دهد که مدرسه بسیار بیشتر از آموزش یک نوشتار بود: « یک آموزش جامع بود. بچه ها به کارهای ادبی و تاریخی مشغول بودند. حماسه معروف
Gilgamesh
برای افق آموزشی نیز مهم بود. در نهایت، این بود که چشمان مان را به زندگی و دنیای اطراف باز کرد. از یک جهت، سیستم مدارس بابلی بطور قابل توجهی مترقی تر از اولین مدارس اروپایی بود: „گرچه شغل کاتبان تحت سلطه مردان بود، دختران نیز برای کاتب شدن آموزش می دیدند.“
متون نقل شده از مجموعه متون „داستان‌هایی از سرزمین سومر“
(Wiesbaden 2015)
با ویرایش کنرادولک آمده است. شامل متون ادبی با توضیحاتی درباره اسطوره های آفرینش، تولد و رشد انسان، سلسله های حاکم، جنگ و صلح و زندگی و مرگ است.
tun22090606
Künstlerische Illustration zum Schulalltag in Babylonien von Karl-Heinz Bohny. Foto: © Karl-Heinz Bohny.
001720
001721
