نوشته یوسف کانجو
بناهای باستان شناسی توسط بلایای طبیعی، مانند سیل، آتش سوزی، زلزله – اغلب در نتیجه تغییرات آب و هوایی، تهدید می شوند. از سوی دیگر، بلایای طبیعی مکان‌های تاریخی را به‌ویژه حفظ کرده‌اند و آن‌ها را به شواهدی ایده‌آل از گذشته برای باستان شناسان تبدیل کرده‌اند؛ برای مثال، فوران‌های آتشفشانی در سانتورینی و وزوویوس، سکونتگاه‌های مهم ترای باستان و پمپئی را برای آیندگان حفظ کرده است. آنچه کمتر شناخته شده است این است که بلایای طبیعی نیز منجر به کشف مکان‌های باستان‌شناسی جالبی شده است. در حال حاضر، بلایای طبیعی، به عنوان مثال در ترکیه و لیبی، به کشف بقایای باستان شناسی ناشناخته قبلی کمک کرده است. در فوریه ۲۰۲۳، زمین لرزه ای ویرانگر منطقه ای در مرز سوریه و ترکیه را لرزاند، منطقه ای که در سراسر جهان به دلیل ثروت خاصی از مکان های باستان شناسی شناخته شده است. این زلزله خسارات زیادی به شهرها و همچنین خرابه های باستانی وارد کرد. اما منجر به کشف مهمی در شهر باستانی آلالاخ در جنوب ترکیه در نزدیکی مرز سوریه شد. (پایتخت پادشاهی موکش در قرن ۱۷ و ۱۸ قبل از میلاد بوده و متعلق به پادشاهی یمهاد، حلب امروزی بوده است). زلزله برخی از دیوارهای قدیمی این شهر را ویران کرد و باعث فروریختن خانه ها شد. هنگام ثبت این آسیب، لوحی گلی با متون میخی در میان آوارها یافت شد که حاوی جزئیات مهم تاریخی مربوط به قبل از حدود ۳۸۰۰ سال قبل از میلاد است. این تابلو شامل یک قرارداد خرید برای کل شهر و همچنین اطلاعاتی در مورد خریدار، فروشنده و شاهدان خرید است. خریدار یاریم لیم پادشاه آلاله بود و نام افراد مهم شهر که شاهد این قرارداد بودند ذکر شد. این گواه بر این است که پادشاهان آن زمان چنان قدرت اقتصادی زیادی داشتند که توانستند شهر دیگری را به دست آورند. سیل سال ۲۰۲۳ در شهر درنا در لیبی، شهری مهم در دوران امپراتوری روم، منجر به کشف بقایای باستان‌شناسی متعددی شد که قبلاً ناشناخته بودند. به عنوان مثال، ضلع شرقی دیوار تاریخی رومی که شهر باستانی درنا را احاطه کرده بود، که به شکل مربع بود، کشف شد. به دلیل ساختن یک شهر اسلامی بر روی این خرابه‌ها، این شهر قابل رویت نبود تا اینکه سیل بخش زیادی از آن را در معرض دید قرار داد. گورهای متعدد و دستگاه روغن گیری مربوط به دوره هلنیستی در بسیاری از مکان های باستان شناسی نزدیک درنا کشف شده است. همه اینها نشان می دهد که بسیاری از بقایای باستانی هنوز پنهان هستند و در انتظار کشف هستند، چه از طریق کاوش های باستان شناسی و چه در نتیجه بلایای طبیعی. چنین اکتشافاتی میتواند دانش ما را از تمدن های باستانی تغییر دهد
tun23101702
Überreste der Mauer der libyschen Stadt Derna, die aus der Römerzeit stammt und durch die Überschwemmungen 2023 sichtbar wurde. Foto: tünews INTERNATIONAL / Mnzmt Asatyr Alawlyn
002209
