از یوسف کانويا
دقیقاً مشخص نیست که انسانها از چه زمانی شروع به خلق آثار هنری کردند. اما واضح است که تاریخ هنر بسیار قدیمی است. در عصر نوسنگی، به ویژه در شمال سوریه و جنوب ترکیه، آثار هنری با به اصطلاح “انقلاب نوسنگی”، توسعه کشاورزی و دامداری ایجاد شد. دو نقاشی دیواری جعده المغارة که در منطقه مرکزی فرات در شمال سوریه پیدا شده اند را ارائه می دهیم.
اولین نقاشی در سال ۲۰۰۲ در مکانی که پیدا شده است جعده المغارة در ساحل چپ فرات در یک خانه بزرگ گرد کشف شد که نیمه یزیر زمینی با سه ستون بزرگ متقارن است. این نوع مسکن گروهی در هزاره یازدهم قبل از امروز رایج بوده است. این نقاشی شامل اشکال هندسی شگفت انگیزی است که در رنگ های سفید، سیاه و قرمز ظاهر میشوند و با یکدیگر موج هایی را تشکیل می دهند. اینها یادآور حصیر یا سبدها و اشکال متقارن هستند. آن زمان از مواد طبیعی به عنوان رنگ استفاده می شد: رنگ سفید از سنگ های آهکی، رنگ قرمز از سنگ های اخرایی و رنگ سیاه از زغال سنگ می آید. هنرمند یا هنرمندان باستانی ابتدا دیوار سفالی را به رنگ سفید به عنوان زمینه رنگ می کردند و سپس اشکال هندسی را به رنگ سیاه و قرمز روی آن می کشیدند، روشی که امروزه نیز مورد استفاده هنرمندان قرار می گیرد. مساحت وسیعی در حدود ده متر مربع بر روی دیوارها و سقف خانه از نقاشی محفوظ مانده است. باستان شناسان این خانه را «خانه هنرها» نامیدند که برای سکونت نبود، بلکه برای فعالیت ها یا رویدادهای اجتماعی و مذهبی در نظر گرفته شده بود. عملکردی شبیه به عبادتگاه ها یا مراکز فرهنگی امروزی داشت. نقاشی دیواری مربوط به هزاره یازدهم قبل از امروز است. این نقاشی علاوه بر اینکه یکی از قدیمی ترین نقاشی های کشف شده در خاورمیانه است، قدیمی ترین نقاشی دیواری شناخته شده در یک ساختمان نیز می باشد
تابلوی دوم، به اصطلاح “نقاشی رقصنده ها” در سال ۱۹۹۷ در کف خانه ای در تل حلوة در نزدیکی کرانه راست فرات در شرق حلب کشف شد. قدمت آن به هزاره نهم قبل از امروز می رسد. این نقاشی مجموعه ای از ۲۳ فیگور زن را به رنگ قرمز نشان می دهد که دور یک مربع با خطوطی در داخل جمع شده اند. این فیگورها با تکنیکی ساده نقاشی شده اند و رنگ قرمز آن ها را از پس زمینه خاکستری متمایز می کند. ما میتوانیم بین دو گروه تمایز قائل شویم: در گروه اول، جلوی زنان نشان داده شده است – که دستان آنها به هم متصل شده اند. در حالت دوم، زنان به پهلو ظاهر می شوند و توسط لگن به یکدیگر متصل می شوند. این فیگورها ۱۴ تا ۲۰ سانتی متر ارتفاع دارند. این تصویر به عنوان یک رقص آیینی در زمان دهقانان اولیه تفسیر می شود. بین این دو تابلو حدود هزار سال اختلاف زمانی وجود دارد. اما آنها از یک منطقه جغرافیایی آمده اند: فاصله بین دو مکان پیدا شده باستان شناسی تنها حدود ده کیلومتر است. به نظر می رسد نقاشی با رقصندگان از نظر فناوری و محتوا بیشتر توسعه یافته است. نقاشی روی گچ بهتر عمل کرد و به محافظت از نقاشی برای مدت زمان طولانی تری کمک کرد. نقشه برداری از چهره های انسان به خودی خود یک پدیده مترقی است زیرا پیش از آن مردمان این عصر خود را نقاشی نمی کردند، بلکه در طراحی های خود به حیوانات، گیاهان و اشکال هندسی محدود می شدند. زمان زیادی طول کشید تا مردم بتوانند خود را ترسیم کنند، همانطور که یافتههای بسیاری از مکانهای «نوسنگی» در منطقه نشان میدهد. سؤال مهمی که مطرح میشود و پاسخهای متعددی برای آن وجود دارد، این است: آیا هنر «نوسنگی» حاصل سرگرمی یک یا چند نفر بوده است یا بیانگر باورهای اجتماعی و مذهبی رایج در آن زمان بوده است؟ پاسخ هر چه که باشد، این دو نقاشی نشان دهنده اوج پیشرفت هنری در انسان است که مدت ها قبل از آن آغاز شده است. آنها اساس و هسته هنری را تشکیل دادند که بعدها تا حد زیادی در دوران نوسنگی گسترش یافت و تا به امروز میتوانیم آن را در نقاط مختلف جهان تحسین کنیم.
tun21111501
Gesamtansicht des Gemäldes im „Haus der Künste“ auf der Ausgrabung. Die Komposition erinnert an eine Weberei oder Korbflechterei und muss Teil einer langen Tradition sein. Es ist die älteste bekannte gemalte dekorative Wandmalerei der Welt und befindet sich jetzt im Museum von Aleppo. Foto: Mission archéologique de Dja’de.
